Çekvalf Nedir?
Çekvalf, diğer adıyla çek vana veya tek yönlü vana, normalde sıvı veya gaz gibi akışkanların tek yönlü geçişine izin veren mekanik bir kontrol vanasıdır. Bu sayede, sistemdeki basıncın ters yönde akmasını engelleyerek tesisatın güvenliğini ve verimliliğini sağlar.
Çekvalf Çeşitleri:
- Yaylı Çekvalf: En yaygın kullanılan çekvalf tipidir. Yaylı mekanizması sayesinde akışkanın tek yönde ilerlemesini sağlar.
- Çalpara Çekvalf: Yerçekimi kuvvetini kullanarak çalışan bir çekvalf tipidir. Akışkan akışı kesildiğinde, metal bir kapak kapanarak geri akışı engeller.
- Diyafram Çekvalf: Diyafram adı verilen esnek bir membran kullanarak akışkanın tek yönde ilerlemesini sağlar.
- Kelebek Çekvalf: Kelebek vanası prensibi ile çalışan bir çekvalf tipidir. Disk şeklinde bir parça, akışkan akışını tek yönde yönlendirir.
- Süzgeçli Çekvalf: Akışkanın geri akışıyla birlikte pislik ve katı maddelerin de engellenmesini sağlar.
Çekvalf Avantajları:
- Çekvalfler, sıvıların tek yönlü geçişine izin veren cihazlardır.
- Geri dönüşün sorun yaratacağı uygulamalarda tercih edilirler.
- Ucuz ve kolay temin edilebilirler.
- Döküm, pirinç ve paslanmaz çelik gövde malzemesine sahip olabilirler.
- Ayırma basıncı, çekvalfin açılabilmesi için gereken minimum basınçtır.
- Giriş basıncı ayırma basıncının altına düşerse veya geriye doğru bir basınç var ise çekvalf kapanır.
- Montajdan önce akış yönü kontrol edilmelidir.
- Yaylı düz ve Y tip, lift, swing, wafer, disco ve çift klapeli olmak üzere birçok çekvalf çeşidi vardır.
- Çekvalf seçerken ortamla malzeme uygunluğu, max basınç ve ayrılma basıncı, montaj için boru hattı boyutu, montaj yönü, sıcaklık ve bakım ve onarım için ulaşılabilirlik göz önünde bulundurulmalıdır.
- Yaygın olarak gürültü, su darbesi, titreşim, ters akış, aşınmalar ve sızıntılar görülebilmektedir. Bu sorunların ortadan kaldırılabilmesi için seçimlerin ve montajların doğru yapılması önemlidir.
Çekvalflerin gövde malzemesi:
- Döküm
- Pirinç
- Paslanmaz Çelik olabilmektedir.
Çekvalf Nasıl Çalışır?
Çekvalfler, akışkan akışının yönüne göre açılıp kapanan bir mekanizmaya sahiptir. Akışkan vanayı açacak kadar basınç uyguladığında, vanadaki kapak veya disk açılır ve akışkanın geçmesine izin verir. Akışkan akışı kesildiğinde ise, vanadaki mekanizma devreye girerek vanayı kapatır ve geri akışı engeller.
Çekvalf Nerelerde Kullanılır?
Çekvalfler, sıvı ve gaz taşıyan birçok tesisat sisteminde kullanılır. Yaygın kullanım alanları şunlardır:
- Su tesisatları: Evlerde, binalarda ve endüstriyel tesislerde su akışını tek yönde yönlendirmek için kullanılır.
- Isıtma ve soğutma sistemleri: Radyatörler, kaloriferler ve klima sistemlerinde su veya buhar akışını kontrol etmek için kullanılır.
- Yangın söndürme sistemleri: Sprinkler sistemlerinde su akışını tek yönde yönlendirmek ve sistem basıncını korumak için kullanılır.
- Hava tahliye sistemleri: Havalandırma ve klima sistemlerinde hava akışını kontrol etmek için kullanılır.
- Endüstriyel prosesler: Kimya, petrokimya ve gıda endüstrilerinde sıvı ve gaz akışını kontrol etmek için kullanılır.
Çekvalf Çalışma Prensi
Çekvalflerin açılabilmesi için açılma anındaki basınca “Ayırma Basıncı” veya ”Çatlama Basıncı” denilmektedir. Çekvalfin giriş tarafındaki basınç akış basıncına eşdeğer ve yüksek olmaya başladığı anda çekvalf açılmaya başlar ve akışkanın geçişine izin verilir. Tasarıma bağlı olarak giriş tarafındaki basınç düşmeye başladığında tasarıma bağlı olarak bir klape, bilye veya diyafram akış yönünün tersinde hareket ederek orifis kapatır. Bu kapatma bazen bir yay ile bazen de yerçekiminden yararlanılarak sağlanır.
- Ayırma (Çatlama) Basıncı Nedir?
Valf açıklığının oluştuğu basınç ayırma (çatlama) basıncı olarak adlandırılmaktadır. Bu basınç tasarım, boyut ve çapa göre değişmektedir. Çekvalfi seçerken sisteminizin bu basıncı oluşturabildiğini teyit etmeniz gerekmektedir.
- Çekvalf Nasıl Kapanır?
Giriş basıncı ayırma basıncının altına düşerse veya geriye doğru bir basınç var ise çekvalf kapatacaktır.
- Çekvalf Montaj Yönünde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Çekvalf gövdeleri üzerinde akış yönünü gösteren bir ok bulunur. Montajdan sonra akış yönü kontrol edilmeli ve bu şekilde doğacak zararlardan kaçınılmalıdır.
Çekvalf Çeşitleri Nelerdir?
Yay Yüklemeli Düz ve Y tip Çekvalfler
Lift Çekvalf ( Yatay veya Dikey )
Görsel A da yaylı çekvaifin çalışması görülmektedir.Çekvalfin açması için ayırma basıncının ve Yay kuvvetinin aşılması gerekmektedir.
Yay Yüklemeli Küre Kapatma Elemanlı Çelvalfler
Bu tip yay yüklemeli çekvalflerde kapatma elemanı olarak küre (bilye) kullanılmaktadır.
Lift Çekvalfler
Akışa izin vermek için vana üst kapağına kılavuzlanmış klapenin yukarı-aşağı hareketi ile orifis açılıp akışa izin verir veya aşağı doğru hareketi ile orifis kapatılıp akış bloke edilir. Yerçekimi ve/veya yay kuvvetini aşmak için ayırma basıncının aşılması gerekir. Kapatma kılavuzunun tam ekseninde olması sağlanmalı, akışkan kuvvetinin itme kuvveti ortadan kaldırılmalıdır.
Swing (Çalpara, Salıncak) Çekvalfler
Swing salıncak (Çalpara) çekvalfler “eğimli diskli” çekvalfler olarak da adlandırılmaktadırlar. Sıvı ve gazların akışını kontrol etmek için kullanılmaktadır. Açma ve kapatma kendi ekseninde salınım yapan bir disk ile sağlanmaktadır. Kapanmaya yardımcı olan bir yay yok ise Yerçekimine göre montaj yönü belirlenmelidir.
Gövde Malzemesi: AISI 316, AISI 304 ve Pirinç, Flanşlı büyük çaplarda Pik Döküm
Nominal Çap: 1/2” – 2”
Çalışma Basıncı: 16 Barg
Çalışma Sıcaklığı: -10 +180 C
Uygulama Alanları:
- Su ve Kondens Hatları
- Hvac uygulamaları
- Maden,tekstil,kimya,gıda,kimya ,gemi endüstrisi vs
A: Bonet (Kapak)
B: Kılavuz
C: Gövde
D: Disk
E: Sit (Yatak)
Wafer Çalpara Çekvalfler (Yaylı) ve Avantajları Nelerdir?
Yaylı wafer çekvalf yaylı bir tasarım olduğundan tam kapanma sağlama avantajını sunmaktadır. Bu durum her yönde montaj kolaylığı sağladığı gibi minumum basınç kaybı sağlama gibi avantajlarda sağlamaktadır. Sızdırmazlık metal-metale olabildiği gibi soft sızdırmazlık gibi alternatiflerde sunmaktadır. Farklı sızdırmazlık (ptfe, epdm vs) elemanlarının kullanılması sessiz bir çalışma sağlamaktadır.
Kompakt dizayn, hafiflik, minimum basınç kaybı, montaj kolaylığı, kolay ulaşılabilir olmaları, düşük maliyet, yatay ve dikey montaj başlıca avantajlarıdır.
Bağlantı: Wafer
Bağlantı Ölçüsü: DN32-DN300
Çalışma Sıcaklığı: max 180°
Uygulama Alanları:
- Su Hatları
- Hvac Uygulamaları
- Pompa Hatları
- Maden, tekstil, kimya, gıda, kimya, gemi endüstrisi vs
Disco Çekvalfler
Disko çekvalfler uygulama alanlarının geniş olması, proses emniyetini artırmaları, montaj kolaylığı ve hafif olmaları, yüksek sıcaklıklarda çalışabilmeleri önemli avantajlarıdır.
Gövde Bağlantısı: Wafer
Gövde Malzemesi: AISI 304, AISI 316, Pirinç
Nominal Çap: PN40 Barg
Nominal Çap: DN15-DN100
Çalışma Sıcaklığı: max 300C
Uygulama Alanları:
- Su Hatları
- Hvac uygulamaları
- Maden,tekstil,kimya,gıda,kimya ,gemi endüstrisi vs
- Demir Çelik Sektörü
Paslanmaz Disko Çekvalf Satın Almak İçin Tıklayın
Çift Klapeli Dual (Kelebek) Çekvalf
Minimum basınç kaybı, çift yaylı sit ve sessiz çalışma, hafiflik, kompakt dizayn, flanşlar arası kısa mesafe, farklı normlarda üretilebilmeleri ve sıkı kapatma fonksiyonları önemli avantajlarıdır.
Gövde Malzemesi: AISI 304,AISI316,GG-25 Pik Döküm,GGG-40.3 Sfero Döküm
Gövde Bağlantısı: Wafer
Nominal Çap: DN50….DN600
Nominal Basınç: 16 Barg
Çalışma Sıcaklığı: Max 110 C
Uygulama Alanları:
- Su ve Buhar Hatları
- Hvac uygulamaları
- Pompa Hatları
- Maden, tekstil, kimya, gıda, kimya, gemi endüstrisi vs
- Demir Çelik Sektörü
Çekvalf Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Ortamla malzeme uygunluğu
- Max basınç ve ayrılma basıncının doğru seçimi
- Montaj için boru hattı boyutu
- Montaj Yönü(Yatay veya Dikey)
- Sıcaklık
- Bakım ve onarım için ulaşılabilirlik
Çekvalflerde Yaşanan Sorunlar ve Çözümleri:
Yaygın olarak gürültü, su darbesi, titreşim, ters akış, aşınmalar, sızıntılar görülebilmektedir. Bu sorunların ortadan kaldırılabilmesi için seçimlerin ve montajların doğru yapılması, ters akış ve su darbelerinin önlenebilmesi için hızlı kapanabilen çekvalflerin seçilmesi uygun olacaktır. Hızlı kapatmalarda şok dalgalanmalar önlenebilmektedir.